Trong lịch sử phát hành Windows đã có nghìn phiên bản khác nhau ra đời, đối với người sử dụng có thể bạn rất quen thuộc với Windows XP, Windows 7 hoặc Windows 10 và mới đây nhất là Windows 11 mới ra mắt.
{tocify} $title={Nội dung bài viết}
Nhưng có một phiên bản biến thể rút gọn của Windows được gọi là Windows PE (WinPE mà chúng ta hay gọi là Win Pê e) phần lớn chỉ kỹ thuật viên cứu hộ máy tính mới sử dụng. Chúng tôi sẽ phân tích cho bạn biết về tác dụng của nó, so sánh Win PE khác với phiên bản Windows thông thường như thế nào.
WinPE là gì?
WinPE là viết tắt của Windows Preinstallation Environment (Môi trường cài đặt sẵn Windows), là một phiên bản nhẹ của Windows (Win Mini) được sử dụng để cài đặt, triển khai và sửa chữa các cài đặt hệ điều hành Windows và Windows Server trên máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy chủ và máy trạm.
Lịch sử của WinPE WinPE lúc đầu được phát triển để thay thế cho đĩa khởi động MS-DOS, bạn có thể khởi động WinPE qua ổ USB Flash, CD-ROM và đĩa cứng. Các bản phát hành đầu tiên của WinPE dành cho môi trường XP, trong khi phiên bản mới nhất hỗ trợ tất cả các phiên bản dành cho người tiêu dùng của Windows 10 (Home, Pro, Enterprise và Education), cũng như Windows Server và các phiên bản khác của Windows 10.
Mặc dù Microsoft cung cấp miễn phí WinPE nhưng bạn không thể sử dụng nó như một hệ điều hành chính, lý là vì WinPE thiếu các tính năng quan trọng của một hệ điều hành máy tính để bàn chính thức.{alertInfo}
WinPE dùng để làm gì?
WinPE từ trước đến nay thường được các tập đoàn lớn sử dụng cho mục đích triển khai và khắc phục sự cố, trong khi các OEM đã sử dụng rộng rãi nó để cài đặt sẵn hệ điều hành máy khách và máy chủ Windows trên PC trong quá trình sản xuất. Một trong những công dụng chính của WinPE là giúp thiết lập ổ cứng của bạn trước khi cài đặt Windows. Với WinPE, bạn cũng có thể cài đặt Windows bằng cách sử dụng các ứng dụng hoặc tập lệnh từ mạng hoặc ổ đĩa cục bộ.
Một số ứng dụng đáng chú ý khác của WinPE bao gồm chụp và áp dụng file ảnh Windows (ISO), sửa đổi hệ điều hành khi nó không chạy, thiết lập công cụ khôi phục tự động và khôi phục dữ liệu từ các thiết bị không thể khởi động.
Nó cũng cho phép bạn thêm giao diện người dùng hoặc giao diện tùy chỉnh của riêng mình để tự động hóa các loại tác vụ này.
Windows PE hoạt động như thế nào?
WinPE khởi động vào cả chế độ UEFI và BIOS, có nghĩa là bạn có thể chọn một trong hai tùy chọn dựa trên thiết lập của mình. Đối với WinPE, đầu tiên nó tải khu vực khởi động trước khi Bootmgr kiểm soát cấu hình khởi động. Cuối cùng, quá trình Winload.exe trong boot.wim tải HAL (Lớp trừu tượng phần cứng).
Điều này giúp tải Registry và trình điều khiển khởi động cũng như tạo đường dẫn để cài đặt WinPE. Khi WinPE được thiết lập và chạy, tệp Ntoskrnl.exe được tải và SMSS (Trình quản lý phiên) sẽ kiểm soát hoạt động. Điều đầu tiên nó làm là tạo Winlogon để người dùng truy cập. Nó cũng có thể tải bất kỳ tệp đăng ký nào để định cấu hình thiết lập. Sau đó, người dùng có thể chạy hướng dẫn dòng lệnh để khởi chạy tệp setup.exe để cài đặt Windows.
Sau đó, Windows sẽ chạy winpeshl.exe để bắt đầu lệnh startnet.cmd mặc định khởi động Wpeinit.exe. Wpeinit cài đặt thiết bị Plug and Play, xử lý cài đặt Unattend.xml và tải tài nguyên mạng, sau đó hoàn tất quá trình khởi động WinPE.
Các tính năng của WinPE
WinPE là một bước tiến rõ ràng so với các tùy chọn khôi phục dựa trên DOS, vốn thiếu hỗ trợ cho nhiều tính năng quan trọng trong hệ điều hành hiện đại. Điều đó bao gồm hỗ trợ cho giao thức TCP/IP, trình điều khiển thiết bị hiện đại, môi trường 64Bit, hệ thống tệp mới nhất, v.v. WinPE chạy môi trường dòng lệnh CLI và hỗ trợ các tính năng Windows sau:
- Tạo hệ thống tệp NTFS, DiskPart và BCDBoot
- Mạng riêng, bao gồm chia sẻ tệp qua TCP/IP và NetBIOS qua TCP/IP qua mạng LAN
- Hàng loạt tệp và tập lệnh, bao gồm hỗ trợ cho Máy chủ Windows Script (WSH) và Đối tượng Dữ liệu ActiveX (ADO)
- Hỗ trợ tùy chọn cho Windows PowerShell
- Các API Win32 và hỗ trợ tùy chọn cho các Ứng dụng HTML (HTA)
- Trình điều khiển thiết bị 64Bit
- Chụp ảnh và bảo trì hình ảnh, bao gồm Quản lý và Phục vụ Hình ảnh Triển khai (DISM)
- Hỗ trợ tùy chọn cho BitLocker và Mô-đun nền tảng đáng tin cậy (TPM), Khởi động an toàn và các công cụ bảo mật khác
- Môi trường ảo hóa Hyper-V
Yêu cầu phần cứng đối với WinPE
Windows PE có các yêu cầu tương tự như phiên bản tương ứng của Windows dành cho máy tính để bàn, nhưng có một vài ngoại lệ. Dưới đây là một số điều bạn nên nhớ khi sử dụng WinPE:
- Không cần ổ đĩa cứng để chạy WinPE. Bạn có thể chạy nó hoàn toàn từ bộ nhớ RAM.
- Phiên bản cơ sở của WinPE chỉ yêu cầu bộ nhớ 512MB. Nếu bạn thêm trình điều khiển, gói hoặc ứng dụng, bạn sẽ cần thêm bộ nhớ.
- Trong khi phiên bản 32Bit của WinPE có thể khởi động máy tính BIOS 64Bit ngoài các máy tính UEFI và BIOS 32Bit, thì phiên bản 64Bit chỉ có thể khởi động các thiết bị UEFI và BIOS 64Bit.
Giới hạn của WinPE
Như đã đề cập ở trên, WinPE không phải là một hệ điều hành chính thức chạy thường xuyên trên máy vi tính như một hệ điều hành chính thức, WinPE chỉ thích hợp để cài đặt và xử lý lỗi Windows quy mô lớn và khôi phục cài đặt Windows trên máy tính để bàn, máy tính xách tay, máy chủ và máy trạm.
Để ngăn việc sử dụng WinPE làm hệ điều hành thương mại, Windows PE tự động ngừng chạy shell và khởi động lại sau 72 giờ sử dụng liên tục. Khoảng thời gian này không thể định cấu hình Microsoft cho biết trong tài liệu WinPE của mình.
Một hạn chế khác là, theo mặc định, tất cả các thay đổi sẽ bị mất khi WinPE khởi động lại. Điều đó bao gồm các thay đổi đối với trình điều khiển, ký tự ổ đĩa và Registry Windows PE. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện những thay đổi lâu dài bằng cách tùy chỉnh phần mềm. Ngoài ra, lưu ý rằng cài đặt WinPE mặc định sử dụng định dạng tệp FAT32, chỉ hỗ trợ kích thước tệp tối đa 4GB và ổ đĩa lên đến 32GB.
Cách Download WinPE
Trước khi có thể sử dụng WinPE, bạn cần tạo một USB Boot có thể khởi động, CD, DVD hoặc ổ cứng ảo.
Các tệp bạn cần để tạo phương tiện WinPE được bao gồm trong Windows Assessment and Deployment Kit (ADK) và Phần bổ sung WinPE. Để tạo phương tiện WinPE, bạn sẽ phải cài đặt ADK với tùy chọn Deployment tools, sau đó cài đặt các tiện ích bổ sung WinPE.
- Tham khảo link hướng dẫn: Tải xuống WinPE của Microsoft.
Một số ứng dụng cứu hộ đang sử dụng WinPE
WinPE rất tuyệt vời cho các kỹ thuật viên máy tính sử dụng để cứu hộ máy tính, hiện nó đã được tích hợp và tùy biến với nhiều sản phẩm đa dạng, có thể kể đến một số ứng dụng phổ biến như:
- Hiren’s BootCD PE
- DLC Boot
- AnhDV Boot
- NHV Boot
- NK Boot
- USB HDD Boot
- Và có rất nhiều các công cụ khác bạn có thể tham khảo tại đây.
Kết luận
Đó là tất cả những gì bạn cần biết về Windows PE. Bản cài đặt Windows này không được thiết kế để trở thành một hệ điều hành độc lập, thậm chí không phải là một ứng dụng mỏng. Tuy nhiên, WinPE rất tuyệt với những gì nó làm được, khiến nó trở thành một công cụ hữu ích để khắc phục sự cố và khôi phục các máy tính Windows gặp phải các lỗi nghiêm trọng.